Inleidend

In de huidige samenleving bestaat veel aandacht voor het bewaken van eenieders grenzen, op alle leefgebieden. Persoonlijke grenzen worden echter niet altijd gerespecteerd. Dan spreekt men van grensoverschrijdend gedrag. In residentiële jeugdzorg bestaat er een risico op grensoverschrijdend gedrag. Jongeren kunnen het gevoel hebben dat hun persoonlijke grenzen niet worden gerespecteerd, bijvoorbeeld door gedrag van andere jongeren of medewerkers. Deze ervaring kunnen medewerkers ook hebben. Grensoverschrijdend gedrag in residentiële jeugdzorg kan echter ook bestaan uit gedrag van jongeren waarmee groepsregels, normen en/of waarden worden overschreden.

Grensoverschrijdend gedrag kan veel verschillende vormen hebben en in veel verschillende situaties voorkomen. Het is daarom belangrijk om als organisatie kenbaar te maken wat het beleid is ten aanzien van grensoverschrijdend gedrag. Echter, omdat er dus niet één enkele vorm van gedrag te beschrijven is, is er ook niet één enkele vorm van reactie te beschrijven. In onderstaande wordt dus in grote lijnen uitgewerkt wat het beleid is, waarbij maatwerk vooropstaat.

Beleid ten aanzien van grensoverschrijdend gedrag op De Helenahoeve

  • Op de eerste plaats wordt grensoverschrijdend gedrag zo veel als mogelijk voorkomen. Bij De Helenahoeve wordt dit bereikt met de volgende maatregelen en middelen:
    Groepsregels zoals “Jongeren komen niet bij elkaar op de slaapkamer”, waarmee algemene veiligheid wordt gewaarborgd.
  • Jongeren die bij De Helenahoeve verblijven vallen 24 uur per dag onder de verantwoordelijkheid van De Helenahoeve. Afspraken over bijvoorbeeld zelfstandige vrijetijdsbesteding worden weloverwogen gemaakt.
  • Er bestaat een duidelijk beleid ten aanzien van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen jongeren: wanneer er sprake is van seksueel contact of een aanzet hiertoe gaat De Helenahoeve over tot verwijdering van een van de jongeren. Alle jongeren zijn hiervan op de hoogte, waardoor ze de consequenties kennen.
  • De kleinschaligheid van de organisatie en de locatie maakt dat de jongeren bij alle collega’s goed in beeld zijn en dat signalen van onveiligheid meteen worden opgepikt.
  • Werknemers bij De Helenahoeve zijn kundig in het de-escaleren van onderlinge spanningen tussen jongeren, zodat fysiek grensoverschrijdend gedrag tot een minimum wordt beperkt.
  • Werknemers bij De Helenahoeve werken allen samen in een hecht teamverband, waar intervisie, een eenduidige werkwijze, gezamenlijkheid en korte lijnen centraal staan. Op deze manier bewaken alle medewerkers de persoonlijke grenzen van de jongeren.
  • Voor jongeren is een vertrouwenspersoon beschikbaar vanuit Jeugdstem; voor medewerkers is een vertrouwenspersoon beschikbaar vanuit de SZZ (Samenwerkende Zorgboeren Zuid).

Wanneer er, ondanks bovenstaande, toch sprake is van grensoverschrijdend gedrag, vindt De Helenahoeve het belangrijk om hier streng doch rechtvaardig op te reageren. In het geval van grensoverschrijdend gedrag vindt er daarom altijd een vorm van een consequentie plaats. Consequenties omvatten een combinatie van maatregelen die inspelen op leren door middel van ervaring (zoals een avond niet mogen gamen, niet mogen afspreken na school, etc.), en op leren door middel van inzicht (zoals een gesprek, een schrijfopdracht, etc.). Ouders van betreffende jongeren worden altijd op de hoogte gebracht door groepsleiding, mentor of gedragswetenschapper.

Wanneer er sprake is van een vermoeden of beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag, wordt altijd eerst een grondig onderzoek gedaan naar het gedrag, alvorens over te gaan tot een eventuele consequentie. Hierbij wordt bewijslast van het gedrag vooropgesteld.

Indien er sprake is van een herhalend patroon van grensoverschrijdend gedrag door een jongere, of richting een jongere, wordt eerst bekeken op welke manier de begeleiding zodanig kan worden aangepast, dat dit patroon stopt. Hierbij wordt door de gedragswetenschapper gekeken naar de oorzaak van dit patroon. Als dit geen effect heeft, worden drastischere maatregelen overwogen (aanpassen van de afspraken rondom bijvoorbeeld zelfstandigheid, toevoegen van een behandeling naast de begeleiding, overplaatsen naar een andere groep binnen de organisatie, trajectbeëindiging, etc.). Dit alles gaat altijd in overleg tussen mentor, gedragswetenschapper en het netwerk.